ΠΟΛΥΧΑΡΜΟΣ Ενας επιφανής Φαρσαλινός

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πρώτος Τύπος την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου πιθανότατα το 2006 από τον Αθανάσιο Δημ. Μπατζιάκα. Ο κ Μπατζιάκας απεβίωσε το 2007 και αυτή η δημοσίευση στο blog αποτελεί φόρο τιμής στη μνήμη του. Τον κ. Μπατζιάκα τον γνώρισα ελάχιστα και στην πρώτη μας συνάντηση απήγγειλε εκ μνήμης αποσπάσματα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Το αντίγραφο του συγκεκριμένου άρθρου το οποίο έχω στο αρχείο μου, ζητήθηκε από τον εκλιπόντα αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβα να του το παραδώσω.




ΠΟΛΥΧΑΡΜΟΣ Ένας επιφανής Φαρσαλινός
Το όνομα Πολύχαρμος είναι σύνθετο όνομα ( Πολύς +χάρμα ) και ερμηνεύεται ως ο φιλοπόλεμος. Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για τον Φαρσάλιο ίππαρχο Πολύχαρμο, για τον οποίο κάνει λόγο ο Ξενοφών στο έργο του ΄΄Ελληνικά΄΄ ( βλ. Ελληνικά 2,εκδότης Οδυσσέας Χατζόπουλος, σελ. 120). Περί της αναφοράς αυτής θα γίνει εκτενέστερος λόγος παρακάτω. Γι΄αυτό και περιορίζομαι να πω συνοπτικά ότι ο ίππαρχος Πολύχαρμος έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά την ιππομαχία που έγινε το 394 π.Χ. πλησίον της Φαρσάλου, μετά του Αγησιλάου Β΄του Βασιλέα της Σπάρτης και των συνασπισμένων τότε Θεσσαλών.
Δεδομένης της πολύ μεγάλης εκτιμήσεως του Αρχαίου Θεσσαλικού Ιππικού ( βλ. Όμηρος: ΙΠΠΟΥΣ ΘΟΑΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΕΘΡΕΨΕ ΠΕΔΟΝ, ΠΑΡΕΧΩΝΑΕΙ ΟΛΒΟΝ ΤΟΙΣ ΛΑΡΙΣΑΙΟΙΣ ), το αξίωμα του ίππαρχου δεν ήταν μόνο εξ απόψεως ιεραρχίας ανώτατον, αλλά έχαιρε και μεγάλης εκτιμήσεων.
Ό Ίππαρχος σε διάφορες περιόδους της Αρχαιότητας, συναντάται όχι μόνο ως ο Α΄αρχηγός του ιππικού, όπως ήταν ο Φαρσάλιος Πολύχαρμος ο οποίος διοικούσε ιππαρχία, στην οποία υπάγονταν το διοικούμενο απ΄τον Ίππαρχο σώμα Ιππικού, αλλά ως Ιππάρχης, Ιππαρμοστής, Ιππάνης.
Στην Αθήνα εκλέγονταν δύο ίππαρχοι και ο καθένας απ΄αυτούς προΐστατο πέντε φυλών. Κατά τον Αριστοτέλη ίππαρχοι υπήρχαν ήδη από της εποχής του Δράκοντος. Περί των Αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων των Αθηναίων Ιππάρχων πραγματεύεται ο Ξενοφών στο έργο του ΄΄Το Ιππαρχικό΄΄.
Στο Μακεδονικό στρατό, υπήρχε ένας ίππαρχος, ο οποίος προΐστατο όλης της Μακεδονικής δυνάμεως των πόλεων. Επί Μ. Αλεξάνδρου αυτός ήταν ο Φιλώτας (Αρ. Ανάβαση Γ΄11,8). Αργότερα όμως η εξουσία διαμοιράστηκε σε δύο, έπειτα σε οκτώ και τέλος σε τέσσερις ιππάρχους.
Όσον αφορά το Θεσσαλικό ιππικό του Μακεδονικού Στρατού, αυτό υπαγόταν σε ιδιαίτερο ίππαρχο( Αρ. Ανάβασης Α΄52,2). Ως ίππαρχοι αναφέρονται ο ίππαρχος των Κυμαίων, των Συρακουσών, των Μαγνητών, των Ηπειρωτών και των Θεσσαλών, μετά την απελευθέρωση τους από τη Μακεδονική κυριαρχία.
Συνεχίζεται ..............................

Ένα σπάνιο νόμισμα της Κραννώνος

Στους κύκλους των συλλεκτών και σε έναν οίκο δημοπρασιών εμφανίστηκε το Μάιο του 2006 ένα νόμισμα που εικάζεται ότι προέρχεται απο την περιοχή της Κραννώνος. Στο νόμισμα εικονίζεται στη μία πλευρά ο Ερμής και στην άλλη πλευρά ένας τράγος. Διάφορες εικασίες υπάρχουν για το νόμισμα αυτό, άλλωστε το 2008 εμφανίστηκε ένα δεύτερο νόμισμα σε πιο καλή κατάσταση απο το πρώτο . Είναι εμφανές ότι στο δεύτερο νόμισμα που βρέθηκε το μονόγραμμα παραπέμπει καθαρά στο Κοινό των Αρκάδων. Το πρόβλημα περιπλέκεται αφού γνωρίζουμε οτι η πόλη Φενεός δεν προσχώρησε στην Αρκαδική συμμαχία που δημιουργήθηκε μετά απο τη νίκη του Επαμινόντα επί της Σπάρτης στα Λεύκτρα. Επομένος γιατί η Φενεός να έχει σε ένα νόμισμα με το μονόγραμμα της Αρκαδικής συμμαχίας. Εικάζεται ότι το μονόγραμμα ανήκει σε κάποιον με σημαντική θέση που το όνομα του άρχιζε απο ΑΡΚ. Αλλά και πάλι ο προβληματισμός παραμένει όσο αφορά την εύρεση των νομισμάτων αυτών στη θεσσαλία. Παραθέτουμε στη συνέχεια τα δύο νομίσματα που βρέθηκαν στη Θεσσαλία αλλά και δυο νόμισμα της πόλης Φενεός για να γίνει η σύγκριση. Το πρώτο είναι εκείνο που δημοπρατήθηκε το 2008

1)Lot description:PheneosThe Hermes coinage of Pheneos c. 370-c.340 two chalkoi, c. 360-350/340. 1614.1 (AE, 2.48 g, 16 mm, 1). Similar to the last but with a smaller head of Hermes and no ear of grain. Weber 4318; 1614.2 (AE, 1.80 g, 13 mm, 1). Similar to the last but with to right of the ram. Apparently unpublished. Both very rare and with green patinas. About very fine. (2) 1614.2 said to have been found in Thessaly. This coin poses a problem because the monogram on the reverse seems clearly to be that of the Arkadian League. However, as far as we know Pheneos did not join the newly formed Arkadian League after Epaminondas’ victory over Sparta at Leuctra so why the monogram should appear on a coin of Pheneos is a mystery. A note from BCD: the monogram does not necessarily denote a connection of Pheneos to the Arkadian League. It could be a mint magistrate or a sponsor for this particular issue, his name beginning with Ark…

2)Το δεύτερο δημοπρατήθηκε το 2006

The Hermes coinage of Pheneos c. 370-c.340s Dichalkon (AE, 3.25 g, 16 mm, 11), c. 350s or later. Similar to the last. Rev. Ram standing right; below, monogram of . Extremely rare and apparently unpublished. Dark brown patina. Fine. Said to have been found near Krannon in Thessaly. The Hermes/Ram dichalkoi appear to be very rare and, as noted above, probably were only introduced rather late in the series (none are really similar to the obols or to the chalkoi that clearly can be related to the obols). A single piece turned up at Nemea (1958: its condition was too poor for any added letters to be read and it was, in fact, mistakenly classed as a chalkous).

Παραθέτω και νομίσματα της πόλης Φενεός γαι να γίνει η σύγκριση

Τα νομίσματα της Κραννώνος

Μια απο της σημαντικότερες πόλεις της Πελασγιώτιδας πού άκμασε κυρίως κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους (6ος - 4ος αι. π.Χ.) ήταν η πόλη της Κραννώνος. Τα ερείπια της πόλης έχουν εντοπιστεί 25 χλμ. νοτιοδυτικά της Λάρισας και 2 χλμ. προς την ίδια κατεύθυνση από την ομώνυμη σύγχρονη κοινότητα. Σημαντικό λόγος για τον οποίο άκμασε η πόλη ήταν η θέση της στο φυσικό πέρασμα απο την πεδιάδα της Λάρισας προς αυτή της Φαρσάλου. Επισης, χάρη στο εύφορο νοτιοδυτικό τμήμα της πεδιάδας που βρίσκεται , βόρεια του οροπεδίου που σχηματίζεται απο τα όρη Χαλκηδόνιον και Φυλλήιον, την καθιστούσαν μία από τις πλουσιότερες πόλεις της αρχαίας Θεσσαλίας. Από παλιότερους ερευνητές η πόλη συνδέθηκε με την την ομηρική πόλη Εφύρα (Όμηρος, Ιλιάδα 13,301). Η ονομασία Κραννών, σύμφωνα με μια ετυμολογία, προέρχεται από την αιολική λέξη κράννα, που σημαίνει κρήνη. Η Κραννών αποτέλεσε την έδρα της ισχυρής φρατρίας των Σκοπάδων, η οποία διοίκησε την πόλη για μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά τον 6ο και 5ο αι. π.Χ. Ήδη από το 480 π.Χ. κόβει δικά της αργυρά και χάλκινα νομίσματα, γεγονός που αποδεικνύει τον πλούτο της πόλης. Την περίοδο αυτή ακολουθεί την πολιτική των Αλευάδων της γειτονικής Λάρισας. Όμως τον 4ο αι. π.Χ. αρχίζει σιγά-σιγά να κάνει τον κυρίαρχο ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Τον 4ο αι. π.Χ. κυβερνά στην Κραννώνα ο τύραννος Δεινίας των Φερών σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές. Η περιοχή της Κραννώνας αποτέλεσε πεδίο σημαντικών μαχών, όπως αυτής του έτους 322 π.Χ., όταν ο μακεδόνας στρατηγός Αντίπατρος νίκησε τους Έλληνες στο λαμιακό πόλεμο. Σταδιακά η πόλη αρχίζει να χάνει τη σημασία της και παύει πλέον να ιδιαίτερη γίνεται αναφορά στις πηγές. Χαρακτηρηστικό είναι ότι κανένας στρατηγός του Κοινού των Θεσσαλών δεν κατάγεται από την Κραννώνα μετά το 196 π.Χ. ( πηγή Υπουργείο Πολιτισμού, http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2435)

Παρακάτω βλέπουμε τα νομίσματα της πόλεως.Στα νομίσματα κυριαρχεί η απεικόνιση ιππέα χαρακτηριστικό και πολλών άλλων νομισμάτων του θεσσαλικού χώρου..........................

1)THESSALY, Krannon. Circa 350-300 BC. Æ 16mm (4.63 g). Horseman advancing right; K to left / K-PA-NNONIO, Hydria on cart. Rogers 191 var. (ethnic); SNG Copenhageh/kranon, var. (same). VF, dark brown patina.

2)THESSALY, Krannon. Circa 462/1-460 BC. AR Hemiobol (0.31 g, 8h). Hoof of steer / Head of horse right within incuse square. Liampi, Corpus H.4; SNG Copenhagen -; cf. SNG München 32. VF, porous. Very rare.




3)THESSALY, Krannon. Circa 480-400 BC. AR Hemidrachm (2.92 gm). Youth right, restraining unruly bull / Forepart of horse left in incuse square. SNG Copenhagen 38. VF, toned.





4)THESSALY, Krannon. Circa 350-300 BC. Æ 14mm (2.51 g). Horseman advancing right / Bull butting right; trident above. Rogers 187; SNG Copenhagen 41. VF, dark brown patina, attractive







5)THESSALY, Krannon. Circa 400-300 BC. Æ 18mm (5.01 g, 1h). Laureate head of Zeus right / Horseman advancing right. Rogers 185 var. (formation of rev. legend); SNG Copenhagen -. VF, dark green patina.




6) THESSALY, Krannon. 3rd century BC. Æ 20mm (7.05 g, 11h). Draped bust of youth right, wearing petasos / Horseman galloping right; monogram below. Rogers 202; SNG Copenhagen -. Good Fine, green patina. Rare.



7)THESSALY, Krannon. 3rd century BC. Æ 15mm (2.35 g, 5h). Jugate heads right of horseman, wearing petasos, and horse / Bull butting right; trident above. Rogers 172a (Atrax); SNG Copenhagen -. Near VF, dark brown patina. Very rare.

Ένας συλλέκτης της αρχαιότητας

Η αρχαία Απολλωνία μια από τις πόλεις της μακεδονικής Μυγδονίας, είχε κτισθεί το 432 π.Χ. σε στρατηγικό σημείο επι της Εγνατίας οδού.Η πόλη μνημονεύεται περιστασιακά από αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Στράβων και ο Ξενοφών. Ο Δημοσθένης αναφέρει ότι ο Φίλιππος Β΄ την κατέστρεψε, ενώ ο Αρριανός γράφει ότι εκεί στρατολογήθηκε μια από τις ύλες του ιππικού του Μ. Αλεξάνδρου. Τον 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ. αντιμετώπισε επιδρομές βαρβάρων και καταστράφηκε, για να μείνει θαμμένη και ξεχασμένη εως πριν από λίγο καιρό. Από τον Αύγουστο του 2000 έχουν ξεκινήσει ανασκαφές μετά από ένα τυχαίο γεγονός που ξαναέφερε στην φως την αρχαία πολη. Ένας αγρότης βρήκε και παρέδωσε ένα χρυσό στεφάνι. Από τα πρώτα μνημεία που ήρθαν στο φως ήταν τα τείχη της πόλης. Το πλάτος της οχύρωσης είναι 3.20 μέτρα και το σωζόμενο ύψος 1,20 μέτρα. Κάθε τριάντα μέτρα υπάρχουν ημικυκλικοί πύργοι, από τους οποίους έχουν αποκαλυφθεί τρείς. Το σημαντικότερο όμως εύρημα εντοπίσθηκε στη συμβολή του τείχους με έναν από τους πύργους. Ήταν ενας μικρός θησαυρός 4 χρυσών στατήρων του Μ. Αλεξάνδρου. Ο ιδιοκτήτης τον είχε κρύψει σε μια κρύπτη στην εξωτερική παρειά του τείχους. Σύμφωνα με την ανασκαφέα κ. Πολυξένη Αδάμ-Βελένη ΄΄ ο κάτοχος τους πρέπει να ήταν κάποιος συλλέκτης της Αρχαιότητας, διότι τα νομίσματα είναι διαφορετικής βασιλικής κοπής – διαφορετικού νομισματοκοπείου – το καθένα΄΄. ( Απολλωνία , Μία Μακεδονική πόλη αποκαλύπτει τους θησαυρούς της, Α. Καλλέγια, σ. 14-15, Περιοδικό Corpus, Τεύχος 25, Μάρτιος 2001, εκδόσεις Περισκόπιο).

Τύπος ενος απο 4 χρυσά νομίσματα του θησαυρού της Απολλωνίας. Στη μια του όψη απεικονίζει κεφαλή Αθηνάς και στην άλλη Νίκη

Μιθιδράτης VI ο Ευπάτωρ <<Βασιλεύς του Πόντου>>

Το βασίλειο του Πόντου γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του όταν βασιλιάς έγινε ο Μιθριδάτης ΣΤ ΄΄ο Ευπάτωρ και Διόνυσος ΄΄ Ο Μιθριδάτης ήταν κατά το ήμισυ Έλληνας δεδομένου ότι η μητέρα του ήταν η Ελληνίδα βασίλισσα, κόρη του βασιλιά Αντιόχου του Επιφανούς. Γεννήθηκε το 132 π.Χ. στη Σινώπη, την πρωτεύουσα του Βασιλείου του Πόντου. O Μιθριδάτης υπήρξε βασιλέας του Πόντου αλλά και του κράτους του Κιμμερίου Βοσπόρου απο το 132 εως το 63 π.Χ.. Το βασίλειο του Πόντου υπήρξε μαζί με την Πέργαμο και τη Βιθυνία ένα απο τα ΄΄κράτη΄΄ της ελληνιστικής εποχής που ανεξαρτητοποιήθηκαν απο την αυτοκρατορία των Σελευκιδών. Οι βασιλείς του Πόντου είχαν στενότατες σχέσεις με τις άλλες παράλιες ελληνικές πόλεις της Μαύρης Θάλλασας όπως αυτή της Οδησσού. Απο διάφορους μελετητές έχει υποστηριχθεί ότι έγιναν προσπάθειες να συγκροτήσουν ένα σχέδιο για τη δημιουργία ενός μεγάλου κράτους που θα περιελάμβανε όλους τους Έλληνες που κατοικούσαν στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, στα πρότυπα των άλλων ελληνιστικών βασιλείων.
Το σχέδιο αυτό εν μέρει το πέτυχε ο Μιθριδάτης αφού προσπάθησε να καταστήσει το κράτος του ως κυρίαρχη δύναμη στη Μαύρη Θάλασσα και την ευρήτερη περιοχή της Ανατολίας. Μετά την υποταγή της Κολχίδας προσπάθησε να επεκτήνει την κυριαρχία του στην ποντιακή στέπα έρχοντας σε σύγκρουση με τον Σκύθη βασιλιά Palacus. Τα σημαντικότερα κέντρα της Κριμαίας, η Ταυρική Χερσόνησος και το βασίλειο του Βοσπόρου παρέδωσαν εύκολα την ανεξαρτησία τους με αντάλλαγμα την υπόσχεση του Μυθριδάτη να τους παρέχει προστασία απο τους Σκύθες. Μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια να υποτάξει τους Σκύθες ο Μιθριδάτης έστρεψε την προσοχή του στην Ανατολία που ήταν κάτω απο την Ρωμαική κυριαρχία. (http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Mithridates-VI-of-Pontus)


Βλέπουμε δυο τύπους νομισμάτων του Μιθριδάτη με διαφορές κυρίως στην απόδοση του προσώπου και των μαλλιών

1. Σε αυτή εκδοχή του νομίσματος το άλογο είναι ο Πήγασος της ελληνικής μυθολογίας


MITHRIDATE VI EUPATOR, roi 120-63 av. J.-C. Tétradrachme, 90-89 av. J.-C. Tête diadémée du roi à d. Rev. ΒΑΣΙΛΕΩΣ - ΜΙΘΡΑΔΑΤΟΥ / ΕΥΠΑΤΟΡΟΣ Pégase, les ailes éployées, paissant à g., la jambe de devant d. levée; dans le champ à g., croissant et étoile, à d., date ΗΣ (=an 208 de l'ère séleucide) et monogramme, au-dessous, Θ; le tout dans une couronne de corymbes et de feuilles de lierre. 16,79 g. RG 16, 15. De Callataÿ 12, D47/R5 f (cet exemplaire). Excellent portrait et belle patine de collection.SuperbeProvient de la collection O. H. Knoepke et de la vente Glendining's, Londres (en coopération avec A. H. Baldwin & Sons, Ltd., Londres) 10 décembre 1986, 237.

2. Η δεύτερη εκδοχή απεικονίζει ελάφι να πίνει νερό, αποτελείται απο δυο νομίσματα κομμένα απο διαφορετικό νομισματοκοπείο. Είναι ευδιάκριτα τα γράμματα των νομισματοκοπείων ΓΚΣ και ΒΚΣ

Α) MONNAIES GRECQUES ROYAUME DU PONT No: 1195 Schätzpreis/Estimate CHF 5500d=32 mmMITHRIDATE VI EUPATOR, roi 120-63 av. J.-C. Tétradrachme, 74 av. J.-C. Tête du roi à d., diadème dans les cheveux épais. Rv. BASILEWS - MIQRADATOU / EUPATOROS Cerf paissant à g., dans le champ à g., étoile et croissant, au- dessous, monogramme, à d., date GKS (an 223 de l'ère bithyno-pontique) et monogramme; à l'exergue, I (= mois 10 de l'an = juillet); le tout dans une couronne composée de feuilles de lierre et de corymbes. 16,82 g. De Callataÿ 20, D49/R4a (cet exemplaire). SNG von Aulock 6682 (même coin du droit). Beau style. Agréable patine de collection. Flan large.

Β)MITHRADATES VI EUPATOR (c. 120 - 63 BC). Tetradrachm, 76/5 BC. Diademed portrait head of king Mithradates r. Rv: BASILEWS MIQRADATOU EUPATOROS. Stag feeding l.; to l., star and crescent above monogram; to r., BKS above monogram; in exergue, Q; all in ivy wreath. de Callataÿ, p. 19 (D34-R8b), pl. X (same dies); BMC, p. 44, 5, pl. IX, 1 = SNG Black Sea 1038 (same dies). For the date, see W. Leschhorn, Antike Ären, Stuttgart 1993, p. 462. 16,44g. St. 11. Obv. doublestruck, otherwise extremely fine.

3. το επόμενο νόμισμα φέρει εμπρόσθιο ποτραίτο το Mιθιδράτη ΙV ως Ηρακλή φορώντας τη προβιά του λιονταριού της Νεμέας. Η οπίσθια όψη φέρει τον Ζευς καθισμένο σε θρόνο με το λογότυπο ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΝΑ. Το συγκεκριμένο νόμισμα κόπηκε στην Οδησσό για την πληρωμή των θρακών και σκυθών μισθοφόρων στο Δεύτερο Μιθιδρατικό πόλεμο. Είναι φυσικό η νομισματοκοπεία του Μιθιδράτη να μιμείται το πιο διεδομένο νόμισμα της εποχής, που ήταν τα ασημένια νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Θεωρείται απο τα τελευταία νομίσματα που αντιγράφουν το στύλ των νομισμάτων του Μ. Αλεξάνδρου( This and similar Black Sea tetradrachms are among the very last coinage minted in the name and style of Alexander the Great http://rg.ancients.info/alexander/tets.html )

27003. Silver tetradrachm, Price 1191; Prokopov CCCHBulg p. 83, 24 (same obverse die), gVF, Thrace, Odessos mint, 15.739g, 30.0mm, 0o, Second Mithradatic War, 83 - 81 B.C.; obverse Mithradates VI bust left as Herakles in Nemean lion scalp headdress; reverse BASILEWS ALEXANDROU, Zeus seated left on backless throne, eagle in right, long vertical scepter in left, LA left, ODE in ex;

Λατρείες των Φαρσάλων με βάση τις σωζώμενες επιγραφές

Στη Φάρσαλο λατρεύονταν, σύμφωνα με τα επιγραφικά στοιχεία και τις πληροφορίες απο τους αρχαίους συγγραφείς οι ακόλουθες θεότητες:

Ζευς ο Ολύμπιος

Dedicatory epigram for Olympian Zeus. White marble pedimental stelewith akroteria.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — early 4th c. BC — SEG 27.222βωμὸς Ζηνὸς ὅδ’ ἐστ-ὶν Ὀλυμπίο ὧι Πολ[ύ]-χαρμοςτήνδε Ἀγάθωνος πα-5ῖς στῆσε θεῶμ βασι-λεῖ.

Ζευς ο Σωτήρ

Dedication to Zeus Soter. Fragmentary stone monument.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — late 3rd c. BC — IG IX,2 238[— — —]ειος [ἀνέθηκεν][Διὶ Σ]ωτῆρι Ι[— — —][— — ἐξ Α]ἰτωλίας[— — —] τοῖς φυγάσιν.

Επίσης
Dedication to Zeus Soter. Marble block.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — ca. 250-200 BC — IG IX,2 237[Φαρσάλι(?)]οι ἀνέθεικαιν[εὐξάμ]ενοι Διὶ Σουτεῖρι[ταγ]ευόντουν[— —]νιαος Βλιχανείου5[— —]μαχου Σκολλείου[— —]κλέαος Ἀστονοείου[— —]ου Μεννείου[— —ά]ρχου Φιλονικείου.

΄Ισως
Dedication to Zeus Soter? White marble plaque.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — ca. 250-200 BC — IG IX,2 247[— — — — — — — — — — — — —]1[— — — — — — — — — —]ινείο<υ>[— — — — — — — — —]ογενείου[— —]Ι[— —]Ι Ἐμπεδιουνείου[— —]ιχαίου Ἁγειτορείου5[— —]νίππου Παναιρείου.

Ο Ζεύς Θαύλιος
Dedication to Zeus Thaulios, inscribed on a rock above the sourceof the Apidanos river, a tributary of the Enipeus.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — 4th c. BC? — PAAH (1907) 151
Δὶ Θαυλίωι ἀνχιστῶν οἱ περὶ Παρ-μένισκον.


Dedication to Zeus Thaulios. Altar of black stone.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos: Xylades — 4th c. BC — LAAA 3 (1910) 154, 5 — SEG 40.484
Διὸς Θαυλίου.

Απόλλων
1. Dedication to Apollo, Artemis and Leto. White marble pedimental stelewith relief.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos? — ca. 350-300 BC — IG IX,2 593
Γοργον[ίσ]κα ἀνέθηκε.

2.Dedication to Apollo. Fragment of a white marble votive plaquewith relief.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos: Vasili — ca. 350-300 BC{²Titulus deest.}²

Άρτεμις
Dedication to Artemis. Stone plaque.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — 3rd c. BC? — IG IX,2 239
[Ἁ]γεισαρέτα[—]σεφερβεα Ἀρτ-

Αφροδίτη η Πειθία
Dedication to Aphrodite Peitho. Stone plaque.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — ca. 450-430 BC? — IG IX,2 236
Δάϝον τἀφρ[ο]-δίται {²⁶Ἀφροδίται}²⁶ τᾶ Πειθο. άμιδι.

Εστία
Dedication to Hestia and the hero Symmachos. White marble plaquewith relief.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — ca. 400-350 BC — IG IX,2 242
[Ἑσ]τία ⋮ Σύμμαχος [ἥρως ․․․11-13․․․․ Θ]ρασυδάειος ⋮ ἀνέθηκ[ε].

Ερμής ο Βρυχαλείος
Dedication to Hermes Bruchaleios Erionos. Stele of blue-black stone.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — mid. 5th c. BC
Πολυαρτίατο ΒρυχαλείοἘριονο.

Ασκληπιό

1. Dedication to Asklepios. White marble stele or statue base.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — 2nd c. BC? — IG IX,2 240
Χόριλλος ∶ Μενεκρά-τειος ἀνέθηκεἈσκληπιῶι.
Η συγκεκριμένη επιγραφή βρέθηκε κοντά στον σημερινό ΄Αγιο Νικόλαο ο Λ. Βαιρακλιότης εικάζει ότι εκεί υπήρχε ιερό του θεού Λ. Βαιρακλιότης, Τα Φάρσαλα στην αρχαιότητα, Φάρσαλα 1990 ( στην περιοχή υπάρχει σπηλιά που μπορεί να χρησιμοποιούνταν ως σημείο ΄΄εγκοίμησης΄΄)
2. Dedication to Asklepios? White marble stele or statue base.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos — 2nd c. BC — IG IX,2 245Λεωνίδας Κεφαλι[ώ]-νειος ἀνέθηκε

Νύμφες και Πάν
1. Dedication to the Nymphs. Coarsely worked stone to the leftof the entry to a grotto.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos: Alogopati — ca. 500-450 BC — SEG 1.247 — SEG 2.357
Παντάλκεςἀνέθεκεθεαῖς τόδ’ ἔργον.τὰν δὲ δάφν[αν]5ἄερ ἅπαξ ΕΦΑΝΠ.

2. Dedication to the Nymphs and others. Rock-cut inscription to the rightof the entry to a grotto.Thessalia (Thessaliotis) — Pharsalos: Alogopati — 4th c. BC — SEG 1.248
θεός.χαίρετε τοὶ πα[ριόντες, ἅπ]α[ς] θῆλύς τε καὶ ἄρσην,ἄνδρες τε ἠδὲ γυναῖκες ὁμῶς παῖδές τε κόραι τε·χῶρον δ’ εἰς ἱερὸν Νύμφαις καὶ Πανὶ καὶ Ἑρμῆι,5Ἀπόλλονι ἄνακτι, Ἡρακλεῖ καὶ ἑταίραις,Χίρωνος τ’ ἄντρον καὶ Ἀσκλαπιοῦ ἠδ’ Ὑγιείας·τούτων ἐστὶ τ[ά]δ’, ὦνα Πάν, ἱαρώτατ’ ἐν αὐτῶιἔμφυτα καὶ πίνακες καὶ ἀγάλματα δῶρά τε πολλ[ά]·ἄνδρα δ’ ἐποιήσα<ν>τ’ {α} ἀγαθὸν Παντάλκεα Νύμφαι10τῶνδ’ ἐπιβαινέμεναι χώρων καὶ ἐπίσσκοπον εἶναι,ὅσπερ ταῦτ’ ἐφύτευσε καὶ [ἐ]ξεπονήσατο χερσσίν,ἀντίδοσαν δ’ αὐτῶι βίον ἄφθονον ἤματα πάντα·Ἡρακλέης μὲν ἔδοκ’ ἰσχὺν ἀρετήν τε κράτος τε,ὧιπερ τούσδε λίθους τύπτων ἐπόησ’ ἀναβαίνε[ιν],15Ἀπόλλων δὲ δίδωσι καὶ υἱὸς τοῦ[δ]ε καὶ Ἑρμῆςαἰῶν’ εἰς τὸν ἅπαντα ὑγίειαν καὶ βίον ἐσθλόν,Πὰν δὲ γέλωτα καὶ εὐφροσύνην ὕβριν τε δικαίαν,Χίρων δ’ αὐτῶι δῶκε σοφόν τ’ ἔ̣μεν[αι] καὶ ἀοιδόν.ἀλλὰ τύχαις ἀγαθαῖς ἀναβαίνετ[ε], θύετε Πανί̣,20εὔχεσθε, εὐφραίνεσθε· κακῶν δ․․․․σις ἁπάν[των]ἐνθάδ’ ἔνεστ’, ἀγαθῶν δὲ [λάχος(?)] πολέμοιό [τε λῆξις(?)].



Ηρακλής

description: Poros statue base with dedication to Herakles, from Skotoussa
catalogue number: 176LSAG reference: 99.03b.S436date: 500 - 475 object type: Base region: CGsub-region: Thessalyarchaeological context: Skotoussa
publications:Theocharis, A.Delt vol. 19 B (1964) pp. 265 Vοlos Museum no. E 1263

transcription:ταυτ' Ερακλει κρατεροφ[ρονι - - -]Μελαντο̣ς̣ ο̣νεθε̣κ̣ε̣ (non vidi)...[- -].

( πηγή : http://poinikastas.csad.ox.ac.uk/4DLink3/4DACTION/LSAGwebDisplayInscription?searchTerm=Thessaly&searchType=browse&searchField=script&returnList=0&sequence=0&thisListPosition=5)

Η συγκεκριμένη επιγραφή βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο του Βόλου.

Σύμφωνα με βιβλιογραφικές πηγές λατρεύοταν επίσης η Θέτις καθώς τον 4ο αιώνα οι ολιγαρχικές οικογένειες τιμούσαν ως ήρωες τους μυθικούς Αχιλλέα και Πάτροκλο ( Ανδριάντες των οποίων είχαν αφιερώσει στο Μαντείο των Δελφών). Επίσης τιμούσαν τον όμηρο ως αφηγητή των κατορθωμάτων τους.